Światowy Dzień Walki z Rakiem

W tym wpisie znajdziecie informacje dotyczące nowotworów, programów profilaktycznych w Polsce i odpowiedniego stylu życia! 

Dziś obchodzimy już XIX Światowy Dzień Walki z Rakiem, dlatego też chciałam przedstawić Wam istotne informacje związane z profilaktyką raka oraz odpowiednim stylem życia. 

Trochę statystki.. 

W 2016 roku Krajowy Rejestr Nowotworu w Polsce odnotował ponad 85 tys. pierwszorazowych zachorowań mężczyzn na nowotwory złośliwe  oraz ponad 81 tys. nowych zachorowań u kobiet. U mężczyzn najwięcej zachorowań odnotowuje się między 55 a 79 rokiem życia. W przypadku kobiet pik zachorowalności występuje między 50 a 74 rokiem życia. 

Tabela 1 Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w Polsce w 2016 roku. 

W 2016 roku w przypadku mężczyzn najwięcej zgonów było z powodu raka: 

• płuc (29,3%)
• gruczołu krokowego (9,5%)
• okrężnicy (7,7%)
• żołądka (6,1%)
• pęcherza moczowego (5,4%) 

W 2016 roku w przypadku kobiet najwięcej zgonów było z powodu raka: 

• płuc (17,1%)
• piersi (14,5%)
• okrężnicy (8,0%)
• jajnika (5,9%)
• trzustki (5,6%)
• żołądka (4,2%)
• trzonu macicy (3,6%)

Zachorowalność na nowotwory w Polsce wzrosła o 2,5 razy na przestrzeni lat 1980-2016, lecz od lat 90 zmniejszył się współczynnik umieralności z powodu choroby nowotworowej. 

Dane, które przedstawiałam obrazują skalę problemu nowotworów w Polsce, dlatego bardzo ważna jest profilaktyka i wczesne wykrywanie zmian nowotworowych. 

Programy profilaktyki w Polsce 

Program profilaktyki raka piersi (mammografia) dla kobiet w wieku 50-69 lat 

Program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia) dla kobiet w wieku 25-59 lat

Badania w kierunku raka jelita grubego (kolonoskopia) dla kobiet i mężczyzn (wiek jest zależy od kryterium) 
 

Więcej informacji znajdziecie na stronie: http://pbp.org.pl oraz http://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne/

Rak szyjki macicy

Czynnika ryzyka: 

• infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
• wczesna aktywność seksualna (<18 r.ż)
• duża liczba partnerów seksualnych 
• palenie tytoniu 
• niski status ekonomiczny 
• liczne ciąży i porody 
• obniżenie odporności 
• brak dostępu do przesiewowych badań cytologicznych 
• dieta uboga w antyoksydanty 

Głównym czynnikiem rozwoju raka szyjki macicy jest przenoszony drogą płciową wirus HPV. Rak ten ma znane czynniki ryzyka, dzięki czemu działania profilaktyczne są w tym przypadku bardzo skuteczne i pozwalają na szybkie wykrycie tego typu nowotworu. 

Program profilaktyki raka szyjki macicy obejmuje kobiety w wieku 25 do 59 roku życia, lecz tak naprawdę cytologię powinno wykonywać się u kobiet w momencie rozpoczęcia życia seksualnego lub po 18 roku życia. Kobiety, które są w grupie ryzyka powinny wykonywać badania co roku, a kobiety pozostające w stałych związkach co 3 lata. 

Rak jelita grubego 

Rak jelita grubego rozwija się na podłożu gruczolaków i przyjmują formę polipów. Proces nowotworowy trwa od 7 do 12 lat. Usunięcie polipa w czasie jego wzrostu stanowi prewencję raka. Usunięcie wszystkich polipów może powodować zmniejszenie ryzyka raka nawet o 76-90%.  Bardzo ważna jest tutaj rola kolonoskopi, która pozwala na usunięcie polipów dzięki czemu uznawana jest za nieodłączny element skrinningowy jak i profilaktyki nowotworu. Badanie to wykonuje się raz na 10 lat. 

Oprócz kolonoskopii mamy również mniej inwazyjne badanie – badania na krew utajoną w kale. Warto to badanie powtarzać co rok. Nie zwalnia to jednak z obowiązku wykonania kolonoskopii, która jest najwiarygodniejszym źródłem diagnostycznym. 

Czynniki ryzyka:

• zespół Lyncha 
• zespół gruczolaktowatej polipowatości rodzinnej 
• zespół Peutza i Jeghersa
• dieta uboga w błonnik, witaminy, wapń 
• dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i czerwone mięso 
• palenie tytoniu
• zespół metaboliczny u mężczyzn 
• hormonalna terapia zastępcza 
• niesteroidowe leki przeciwzapalne 
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego 
• choroba Leśniowskiego-Crohna  

Rak piersi

Mammografia pozwala na wykrycie zmian zanim staną się one wyczuwalne. W przypadku tego typu nowotworów to wielkość guza i stan węzłów chłonnych wpływa na przeżywalność, dlatego ważne jest wczesne wykrycie zmiany, bo to daje lepsze rokowania. Sugeruje się aby mammografię wykonywać co 1-2 lata.

Czynniki ryzyka: 

• rak piersi w wywiadzie 
• nosicielstwo genu BRCA1 lub BRCA2 
• rak piersi u matki, córki, siostry 
• zmiany nowotworowe zdiagnozowane w poprzedniej biopsji 
• bezdzietność lub pierwsze dziecko po 30 roku życia 

Trochę o odpowiednim stylu życia…

Według badań Światowego Instytutu Badań nad Rakiem (World Cancer Research Fund) unikanie takich czynników jak: 

• nadwaga i otyłość 
• brak ruchu 
• niskie spożycie owoców i warzyw
• palenie tytoniu 
• spożywanie alkoholu 

Może zapobiec 1/3 zachorowań na nowotwory! To tak niewiele, a może naprawdę pomóc! 

Tabela 2 Czynniki zmniejszające ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych 

^{_{Informacje na podstawie broszury informacyjnej IŻŻ chroń się przed rakiem}} 

Tabela 3 Czynniki zwiększające ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych 

^{_{Informacje na podstawie broszury informacyjnej IŻŻ chroń się przed rakiem}} 

Co warto zrobić dla siebie? Jak zmniejszyć ryzyko nowotworów? 

• utrzymuj prawidłową masę ciała 
• unikaj otyłości brzusznej 
• wprowadź zalecaną dawkę warzyw i owoców w ciągu dnia 
• wybieraj produkty z dużą zawartością błonnika 
• wybieraj produkty z niskim indeksem glikemicznym
• wprowadź do swojej diety nasiona roślin strączkowych (ciecierzyca, soczewica, bób, fasola, groch, soja) 
• potrawy przygotowuj metodą: duszenia, pieczenia, gotowania, na parze 
• ogranicz w swojej diecie mięso i tłuszcze zwierzęce 
• wybieraj chudy nabiał 
• unikaj żywności typu Fast Food 
• ogranicz w swojej diecie cukry i żywność wysokoprzetworzoną 
• BADAJ SIĘ! 
• UPRAWIAJ REFULARNĄ AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ

Powyżej przedstawiłam najważniejsze informacje dotyczące stylu życia, w taki dzień jak ten zastanów się co możesz zmienić w swojej diecie? Pamiętaj wprowadzenie niektórych elementów profilatyki raka naprawdę nie jest trudne, a może być bardzo skuteczne 😉 

Aby zachęcić Was do pracy nad swoim stylem życia przygotowałam dla Was ofertę promocyjną! Jeśli jesteś zainteresowana/y to wydrukuj kupon lub okaż go na wizycie 😉 

Bibliografia

1. http://onkologia.org.pl/wp-content/uploads/Nowotwory_2016.pdf

2. http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2014/09/pnm_2011_137_145.pdf

3. https://eu.cmkp.edu.pl/css_bart/dok_eu/Podstawy%20onkologii%20klinicznej.pdf

4. https://ncez.pl/upload/izz_chron_sie_przed_rakiem.pdf