Współpraca z dietetykiem - na czym polega?

Współpraca z dietetykiem 

Wielu pacjentów zastanawia się na czym tak w ogóle polega współpraca z dietetykiem. Czy istnieje określony model współpracy?

Otóż we współpracy z pacjentem przede wszystkim stawiam na indywidualne podejście. Każdy pacjent jest inny i potrzebuje innego wsparcia czy rodzaju diety.  Ważne jest zaangażowanie dwóch stron w proces dietoterapii. 

Przygotowanie do pierwszej wizyty 

Na pierwszą wizytę pacjent jest proszony o zabranie ze sobą wyników badań krwi z ostatnich 6 miesięcy oraz przygotowanie dzienniczka żywieniowego.

Badania krwi: 

Podstawowe badania to: glukoza, morfologia krwi, lipidogram (cholesterol całkowity, TG, LDL-C, HDL-C) oraz TSH.
Dodatkowymi badaniami, które warto zrobić to: insulina na czczo, poziom witaminy D,  AlAt, AspAT,  kwas moczowy, hemoglobina glikowana. 
Czasem może się okazać, że pacjent potrzebuje konsultacji z lekarzem lub przygotowania dodatkowych wyników badań krwi. 

Dzienniczek żywieniowy polega na spisywaniu przez określony czas to co zostało spożyte. Zazwyczaj proszę pacjentów o prowadzenie dzienniczka przez minimum 48 h, lecz im dłużej dzienniczek jest prowadzony tym więcej mogę się dowiedzieć o moim pacjencie. Warto podkreślić, że pacjent powinien wpisywać to co rzeczywiście spożywa i w rzeczywistych ilościach. W takim dzienniczku również  można odnotowywać ile płynów w ciągu dnia udało się wypić oraz jakie odczucia/emocje towarzyszyły posiłkom.  Przykładowy dzienniczek jest do pobrania na stronie w zakładce "przed wizytą", 

Jeśli pacjent posiada wypis ze szpitala również warto go ze sobą zabrać. 

Pierwsza wizyta 

Pierwsza wizyta trwa około 45-60 minut. Na takiej wizycie omawiane są cele żywieniowe, analizowany jest dotychczasowy model żywienia, oceniane są wyniki badań krwi, zbierany jest wywiad medyczny oraz żywieniowy oraz wykonywana jest analiza składu ciała wraz z pomiarem paramentów antropometrycznych. 

Na pierwszej wizycie ustalany jest również model współpracy. Możemy pracować na bazie dzienniczka żywieniowego, schematu żywieniowego oraz na indywidualnych planach żywieniowych. 

Pierwsza wizyta może być również traktowana jako jednorazowa konsultacja problemu żywieniowego. Taka konsultacja kończy się pisemnymi zaleceniami. 

Analiza składu ciała - ważne informacje: 

• należy być na czczo lub 2-3 h po posiłku 
• najlepiej pomiary wykonywać o stałych porach 
• do analizy najlepiej mieć opróżniony pęcherz 
• unikanie napojów kofeinowych min. 4h przed pomiarem
• unikanie spożycia alkoholu na 24h przed pomiarem 
• unikanie wykonywania analizy bezpośrednio po kąpieli czy prysznicu 
• analiza wykonywana jest na gołą stopę (bez rajstop i skarpetek) 

Analiza składu ciała - przeciwskazania: 

• rozrusznik serca 
• padaczka 
• ciąża
• endoproteza

Model współpracy na bazie dzienniczka żywieniowego  - na czym polega? 

Ten model współpracy jest dość czasochłonny, lecz przynosi bardzo dobre rezultaty. Pacjent cały czas prowadzi dzienniczek żywienia, odnotowuje to albo w wersji papierowej albo w wersji elektronicznej. Co dwa tygodnie dietetyk na wizycie kontrolnej analizuje dzienniczek żywienia i wprowadza drobne zmiany w żywieniu pacjenta, dzięki czemu pacjent sam uczy się dobierania porcji i rodzaju produktu. Takie drobne zmiany pozytywnie się utrwalają i uczą dobrego nawyku żywieniowego.
Minusem tego modelu współpracy jest czasochłonność. Ten model współpracy jest przeznaczony dla osób bardzo skrupulatnych, które same lubią decydować o tym co ma trafić na ich talerz. 

Szczegóły współpracy: pierwsza wizyta (60 min)  + wizyty kontrolne (60 min) co 2-3 tygodnie na których odbywa się analiza dzienniczka wraz z korektą jadłospisu oraz edukacja żywieniowa. 

Model współpracy na bazie schematu żywieniowego - na czym polega? 

Model ten polega na utworzeniu schematu żywieniowego opartego na preferencjach żywieniowych pacjenta. Pacjent dostaje przykłady posiłków, lecz w tym modelu nie ma dokładnej gramatury czy przepisów, tu pacjent dostaje dostosowane ilości produktów do jego kaloryczności i sam wybiera na co ma ochotę danego dnia. 

Plusem tej metody jest duża swoboda wyboru.  Tutaj również świetnie sprawdzi się prowadzenie dzienniczka żywieniowego chociaż przez pierwszy miesiąc współpracy. 

Szczegóły współpracy: pierwsza wizyta (60 min) + schemat żywieniowy zmienny co 5-6 tygodni + wizyta kontrolna (30 min) co 2-3 tygodnie. 

Model współpracy oparty na planie żywieniowym 

Model ten polega na przygotowaniu przez dietetyka zindywidualizowanego planu żywieniowego dostosowanego do trybu życia, preferencji smakowych czy umiejętności kulinarnych pacjenta. W planie tym pacjent otrzymuje dokładne gramatury posiłków, przepisy oraz listę zakupów. Pacjent ma możliwość wyboru 7 dniowego lub 14 dniowego planu żywieniowego. Oznacza to, że pacjent może stosować 7 dniowy plan żywieniowy przez okres ok 4 tygodni, a plan 14 dniowy przez okres ok 6-8 tygodni. Następnie dietetyk ustala nowy plan żywieniowy. 

Szczegóły współpracy: pierwsza wizyta (60 min) + plan żywieniowy 7/14 dniowy + wizyta kontrolna (30 min) co 2-3 tygodnie.  

Wizyta kontrolna 

Wizyta kontrolna jest nieodłącznym elementem skutecznej dietoterapii. Na wizytach kontrolnych mamy możliwość zgłębienia problemu żywieniowego, analizy dzienniczka czy lepszego dostosowania modelu współpracy. Na wizytach tych mam możliwość zmotywowania pacjentów, ustalenia nowych celów i dalszej mobilizacji.  

Wizyty u dietetyka to nie tylko pomiar masy ciała i zmierzenie obwodów, to przede wszystkim edukacja żywieniowa. Pacjent uczy się jak reagować na określone sytuacje, jak radzić sobie z podjadaniem czy zajadaniem stresu. Szukamy również przyczyny dla któej masa ciała się pojawiła i jak sobie poradzić w przyszłości, aby masa ciała nie wróciła i nie nastąpił efekt jojo. Każdy pacjent jest inny i wymaga innego podjeścia oraz świeżki współpracy, niektórzy pacjenci wymagają elementów psychodietetyki. 

Z doświadczenia widzę, że pacjenci którzy regularnie umawiają się na wizyty kontrolne mają lepsze rezultaty i szybciej osiągają swój upragniony cel. 

Według Standardów leczenia otyłości Polskiego Towarzystwa Dietetyki zalecane jest spotykanie się z pacjentem co 2 tygodnie przez pierwsze 6 miesięcy współpracy i następnie co 3-4 tygodnie w kolejnych miesiącach współpracy. Uważam, że jest to bardzo skuteczny model i pozwala na dokładne omówienie wszystkich nurtujących kwestii i lepszego wsparcia pacjenta. 

Jako dietetyk mogę dodać, że lepsze jest przyjście na wizytę bez osiągniętych celów lub w chwili kryzysu niż odwołanie wizyty. Zawsze powtarzam moim pacjentom,  że jestem dla nich i w tych dobry i tych złych chwilach. 

Jeśli macie jakieś pytania to kierujcie je na adres: karolinadiety@gmail.com